Sondaj çamurcusu, sondaj sıvısı veya halk arasında bilinen adıyla "çamur"nun formülasyonundan, özelliklerinden ve performansından sorumlu olan uzman mühendis veya teknisyendir. Çamuru bir "kimyasal reçete" gibi hazırlar ve sürekli kontrol eder. Amacı, sondajın güvenli, verimli ve ekonomik bir şekilde ilerlemesini sağlamaktır.

Sondaj Çamurusunun Başlıca Görev ve Sorumlulukları:

1. Çamur Tasarımı ve Hazırlama:

• Delinecek kayanın özelliklerine (gözeneklilik, basınç, kimyasal yapı) göre en uygun çamur reçetesini belirler.

• Gerekli kimyasalları (kil, polimer, ağırlık malzemesi - barit, kireç vb.) hesaplayarak çamur karıştırma tanklarında hazırlatır.

2. Sürekli İzleme ve Test Etme:

• Çamurun fiziksel ve kimyasal özelliklerini sürekli olarak test eder. Bu testler şunları içerir:

  • Yoğunluk (Density): Çamurun ağırlığı, yeraltı basıncını kontrol etmek için hayati öneme sahiptir.

  • Viskozite (Viscosity): Çamurun akışkanlık kıvamı, kaya parçacıklarını taşıyabilmesi için önemlidir.

  • Filtrasyon (Filtration): Çamurun delik çevresinde ne kadar ince bir çamur kabuğu (filter cake) bıraktığını kontrol eder.

  • pH Değeri: Çamurun kimyasal dengesi.

3. Önleyici ve Düzeltici Müdahaleler:

• Test sonuçlarına göre çamurun özelliklerini ayarlamak için kimyasal katkı maddeleri ekler. Örneğin:

  • Çamur çok yoğunsa seyreltir.

  • Viskozite düşükse, kıvamını arttırıcı katkılar ekler.

  • Bir gaz veya tuzlu su girşi (kick) tespit ederse, çamurun yoğunluğunu hemen arttırarak bu istenmeyen akışkanı bastırır.

4. Problem Çözme ve Kriz Yönetimi:

• Sondaj sırasında oluşabilecek problemleri çamurla çözmeye çalışır. Bu problemler:

  • Şişen Kil (Swelling Shale): Kil tabakalarının su alıp şişerek deliği tıkamasını önlemek için özel kimyasallar kullanır.

  • Göçük (Wellbore Collapse): Deliğin çökmesini engellemek için çamur basıncını ve kimyasını ayarlar.

  • Kayıp Dolaşım (Lost Circulation): Çatlaklı bir formasyona girildiğinde çamurun delikten dışarı kaçmasını önlemek için dolgu malzemeleri veya özel polimerler kullanır.

5. Kayıt Tutma ve Raporlama:

• Tüm çamur özelliklerini, kullanılan kimyasalları ve yaşanan problemleri detaylı bir şekilde kaydeder ve sondaj mühendisine ve şirkete raporlar.